Các nhà Tu, các chính khách và các nhà nghiên cứu nói về cố Tổng thống Ngô Đình Diệm

Đức Hồng Y Josef Frings, Tổng giám mục Cologne phát biểu năm 1965 rằng: “Phần lớn thế giới vẫn chưa nhận ra con người cao quý này (TT Ngô Đình Diệm).”
Đức Cha Michael Hoàng Đức Oanh trong một lần đi hành hương Roma khi bàn đến việc phong chân phước cho đấy Thuận thì ngài nói: “Cụ Diệm là bậc thánh nhân; đáng lẽ phải mở án phong chân phước cho Cụ trước Đức hồng y Nguyễn Văn Thuận-cháu ngài.”

Tôi thấy đúng như đấy Josef Frings nói, hầu hết chúng ta, ngay những người Việt có tinh thần quốc gia, cũng chưa hiểu biết được Cụ Diệm bao nhiêu.

Tôi cũng tin rằng những ai công tâm tìm hiểu cuộc đời và sự nghiệp của Cụ Diệm và nền đệ nhất VNCH đều thấy cụ là bậc thánh nhân như Đức cha Hoàng Đức Oanh xác tín. Tôi xin ghi lại ở đây, một số nhận định của một số người.

***
1. Cụ Phan Bội Châu: “Ngô Đình Diệm con người có tâm huyết, biết thương giống nòi, biết nhục vong quốc nên ông dám chống lại cường quyền, lại về ẩn tích, đợi thời tuyết sỉ. Đó mới đáng bậc chí sĩ vĩ nhân, tất sau này cuộc phục hưng chỉ có hạng người ông Diệm mới làm nổi.”

2. Cựu hoàng Bảo Đại: “Ông Ngô Đình Diệm nổi tiếng là thông minh liêm khiết.”

3. Tổng Thống Hoa Kỳ Dwight D. Eisenhower: “Tổng Thống Ngô Đình Diệm là con người thần kỳ của Á Châu.”

4. Phó Tổng Thống Hoa Kỳ Lyndon B. Johnson: “Tổng Thống Diệm là Churchill của Á Châu, trong hàng tiền đạo của các nhà lãnh đạo bảo vệ tự do.”

5. Phó Tổng thống Hoa Kỳ R. Nixon nói: “Tổng thống Diệm ổn định Miền Nam, vì như viên đá đỉnh vòm, giữ cho vòm nhà đứng vững. Chỉ khi nào tảng đá ấy bị lấy đi, người ta mới thấy nó là quan trọng.”

6. Tổng thống Trung Hoa Dân Quốc Tưởng Giới Thạch: “…Tôi khâm phục ông Diệm, vì ông xứng đáng là một lãnh tụ lớn của Á Châu. Việt Nam có lẽ phải mất đến 100 nữa nữa mới tìm được một lãnh tụ cao quý như vậy.”

7. Thượng nghị sĩ Jacop Javits: “TỔNG THỐNG NGÔ ĐÌNH DIỆM THỰC SỰ LÀ MỘT TRONG NHỮNG VỊ ANH HÙNG CỦA THẾ GIỚI TỰ DO.”

8. Ông Phan Kim Vinh, sĩ quan quân lực VNCH, giáo sư Đại học tại California: “Về thành tích chống Pháp, chống Nhật, Ngô Đình Diệm còn vượt xa cả Hồ Chí Minh. Cái chết của ông Diệm là cái chết của Việt Nam tự do sau này.”

9. Arthur M. Schlesinger, sử gia, giáo sư Đại học Harvard: “ Ông Diệm là người ngay thẳng và cương quyết, tận tâm và liêm khiết.”

10. Wesley Fishel, Đại học Michigan, Trưởng nhóm Cố vấn Nghiên cứu Cải cách hành chánh VNCH: “CHẾ ĐỘ CỦA ÔNG (NGÔ ĐÌNH DIỆM) CHẮC CHẮN LÀ MỘT CHẾ ĐỘ ỔN ĐỊNH NHẤT VÀ LƯƠNG THIỆN TRONG SẠCH NHẤT VÙNG Á CHÂU. Trước những thành quả vĩ đại đó, ông đã được nhiệt liệt hoan hô, chúc tụng tại các quốc gia mà ông đã viếng thăm như Washington, Manila, New Deli, Rangooon và Bangkok và chính quyền của ông đã dược 45 quốc gia thành viên của Liên Hợp Quốc thừa nhận, CHẮC CHẮN ÔNG PHẢI LÀ MỘT CON NGƯỜI PHI THƯỜNG- MỘT CON NGƯỜI ĐÃ BỊ NGỘ NHẬN QUÁ NHIỀU.”

11. Sử gia Philippe Deviller: “Bước vào một hoàn cảnh cực kỳ đen tối, ông là một chí sĩ cản đảm phi thường và. ở tuổi 53, ông là một người quốc gia được kính trọng nhất và là người có ảnh hưởng lớn lao nhất và là một người sống trọn vẹn cho đức tin Công giáo… Ông có sự can đảm hiếm thấy nơi các lãnh tụ chính trị, rất coi trọng đạo đức gia đình và sức chịu đựng bền bỉ; ông là người không bao giờ thiếu sự chính trực liêm chính. ÔNG KHÔNG BAO GIỜ CƯ XỬ THIẾU CÔNG BÌNH VỚI MỌI NGƯỜI, KỂ CẢ CHO KẺ THÙ CỦA ÔNG. ÔNG ĐÃ KHÔNG BAO GIỜ RA LỆNH XỬ TỬ NHỮNG NGƯỜI ĐÃ CỐ GẮNG GIẾT ÔNG.”

12. Nhà báo Joseph Buttinger: “Sự chính trực vô tỳ vết với thái độ quyết liệt chối từ sự thỏa hiệp với Pháp và với sự hiểu biết sâu xa khi nhìn vào bản chất những kẻ thù của ông, trên chóp đỉnh của lòng dũng cảm ông đã cho cả kẻ thù và bạn bè ông nhìn thấy ông xây dựng nền độc lập cho Việt Nam và đoàn kết chính quyền làm sao cho thật vững mạnh, vì đó là điều đất nước của ông cần hơn thực phẩm và bom đạn. Đó là mọt phần trong cái vĩ đại của một con người làm chính trị như ông Diệm.”

13. Tiến sĩ Hoàng Ngọc Thành, sử gia: “Người yêu nước thực sự Ngô Đình Diệm có thái độ quyết liệt trong việc bảo về chủ quyền của dân tộc Việt Nam. Thái độ này làm chính quyền Mỹ John F. Kenedy mưu đảo chính và sát hại ông và biến Miền Nam thành một ”xứ bảo hộ” của Hoa Kỳ.”

14. Tướng Thomas Lane, Hoa Kỳ: “ÔNG Ngô Đình Diệm quả là một trong số các vĩ nhân của thế kỷ 20. Xét về mặt khôn ngoan, đạo đức và thành công trước những khó khăn dồn dập, tài lãnh đạo và lòng yêu nước của ông đã lên đến chỗ tuyệt đỉnh. So sánh thì thấy tài cán của các chính khách Mỹ, cả trong ngành hành pháp lẫn lập pháp đều tầm thường hết.”

15. Tiến sĩ Nguyễn Anh Tuấn, sử gia: “ Ông Ngô Đình Diệm đã đưa Việt Nam từ một đất nước lệ thuộc vào thực dân Pháp đã trở thành một quốc gia có đầy đủ chủ quyền và độc lập thực sự. Ông đã biến một vùng đất đầy bất ổng vì nạn sứ quân, bằng đảng, đầy đổ vỡ tang thương vì chiến tranh hỗn loạn, vì sự phá hoại quy mô của Việt Cộng, thành một quốc gia có kỷ cương, ổn định và an bình. Ông đã chuyển một đất nước theo chế dộ quân chủ phong kiến thành một quốc gia có một thể chế cộng hòa và một bản hiến pháp dân chủ tiến bộ, nhưng đồng thời duy trì được một cơ cấu chính quyền mạnh, đầy đủ uy quyền quốc gia, phù hợp với hoàn cảnh của một đất nước mới thu hồi độc lập, đủ sức chống lại những thế lực phản động của Thực Dân, Cộng sản, Phong Kiến và tình trạng chậm tiến cùng chia rẽ tồn tại trên đất nước.”

Lm. Phêrô Nguyễn Văn Khải DCCT trích dẫn.

PS. Hình ảnh Khối Tinh thần Ngô Đình Diệm vùng Cologne, Đức và Liège, Bỉ tổ chức lễ tưởng niệm và cầu nguyện cho cố TT Ngô Đình Diệm và bào đệ Ngô Đình Nhu tại Trung tâm hành hương Đức Mẹ Banneux, Bỉ, chiều thứ bẩy 28/10/2023. Cha Antôn Bùi Phạm Tráng-Tuyên uý Cộng đoàn CGVN Liège-chủ tế Thánh Lễ.