Biến thể virus delta plus là gì, nguy hiểm như thế nào?

Một phiên bản mới và thay đổi một chút của biến thể Delta, được gọi là Delta Plus, đang bắt đầu lan rộng ở một số quốc gia bao gồm Anh, Mỹ và Ấn Độ.

Theo CNN, chủng virus này được gọi là B.1.617.2.1 hoặc AY.1 – viết tắt là Delta Plus, và là một phiên bản của biến thể Delta của virus SARS-CoV-2 được phát hiện lần đầu tiên ở Ấn Độ vào tháng 2 năm.

Delta Plus được ghi nhận lần đầu tiên bởi Cơ quan Y tế Công cộng Anh (PHE) vào ngày 11/6. Nhưng một số trường hợp đầu tiên nhiễm biến thể virus này ở Anh đã được xác định vào ngày 26/4, cho thấy Delta Plus có thể đã xuất hiện và lây lan vào mùa xuân.

Chính phủ Ấn Độ cho biết họ đã gửi thông tin biến thể mới lên Hệ thống Dữ liệu Toàn cầu và gửi các mẫu để kiểm tra bộ gien. Cho đến nay, khoảng 200 ca nhiễm Delta Plus đã được phát hiện ở 11 quốc gia và chỉ có một trường hợp tử vong được báo cáo ở Ấn Độ. Các chuyên gia y tế đang điều tra xem liệu Delta Plus có dễ lây truyền hơn các chủng khác như Alpha hoặc Delta hay không – nhưng còn quá sớm để kết luận về tác động của biến thể này.

Dưới đây là những gì các nhà khoa học đã biết về Delta Plus:

Delta Plus khác với biến thể Delta ra sao?

Tất cả các biến thể đều mang các cụm đột biến. Delta Plus có một đột biến bổ sung được gọi là K417N, giúp phân biệt nó với biến thể Delta thông thường. Đột biến này ảnh hưởng đến protein gai – một phần của virus gắn vào các tế bào mà nó lây nhiễm.

Francois Balloux, Giám đốc Viện Di truyền Đại học London (UCL), cho biết đột biến K417N không phải là hoàn toàn mới – nó đã “phát sinh độc lập trong một số dòng virus”. Theo ông Balloux, đột biến này đã được phát hiện ở một chủng virus được tìm thấy ở Qatar vào tháng 3/2020, và cũng được tìm thấy trong biến thể Beta, được phát hiện lần đầu tiên ở Nam Phi vào mùa thu năm ngoái.

Ông Balloux nói: “Đột biến có thể góp phần giúp virus né được hệ miễn dịch, mặc dù tác động của nó đối với khả năng lây truyền là chưa rõ ràng. Tất cả các loại virus đều biến đổi liên tục. Một số thay đổi đó làm cho virus lây nhiễm vào tế bào tốt hơn hoặc nhân lên tốt hơn, trong khi những thay đổi khác lại có ít tác dụng hoặc thậm chí có hại cho virus”.

Cho đến nay, đã có khoảng 160 chủng virus SARS-CoV-2 được giải mã trên toàn cầu, ông Balloux cho biết.

Maria Van Kerkhove, trưởng nhóm kỹ thuật của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) về COVID-19, nói thêm rằng nhóm của ông đang “xem xét những đột biến cụ thể này, ảnh hưởng về sự lây truyền, mức độ nghiêm trọng và xem những đột biến này có ý nghĩa gì đối với các biện pháp đối phó y tế”.

Trong khi đó, biến thể Delta thông thường, còn được gọi là chủng B.1.617.2, tiếp tục lây lan nhanh chóng. Nó đã được ghi nhận ở hàng chục quốc gia và có khả năng lây truyền cao hơn từ 40% đến 60% so với biến thể Alpha lần đầu tiên được xác định ở Anh.

Tổng giám đốc của Tổ chức Y tế Thế giới, Tedros Adhanom Ghebreyesus, cho biết: “Tôi biết rằng trên toàn cầu hiện đang có rất nhiều mối quan tâm về biến thể Delta và WHO cũng lo ngại về nó”. “Delta là biến thể dễ lây nhiễm nhất trong số các biến thể được xác định cho đến nay.”

Delta Plus có khả năng lây nhiễm cao hơn, gây chết người hay kháng thuốc?

Theo Cơ quan giải trình tự bộ gien COVID-19 của chính phủ Ấn Độ, biến thể Delta Plus có một số đặc điểm đáng lo ngại như tăng khả năng lây nhiễm, liên kết mạnh hơn với các thụ thể của tế bào phổi và khả năng làm giảm phản ứng kháng thể.

Vẫn chưa rõ đột biến có thể có ảnh hưởng gì đến hiệu quả của vaccine- nhưng Julian Tang, Giáo sư khoa học hô hấp tại Đại học Leicester, cảnh báo rằng nó có thể mang lại cho biến thể Delta Plus “những đặc tính kháng vaccine đáng kể”.

Hầu hết các loại vaccine COVID-19 được thiết kế để huấn luyện cơ thể nhận ra protein gai hoặc các bộ phận của nó – nơi tạo ra đột biến bổ sung của Delta Plus.

Tuy nhiên, vẫn chưa có đủ bằng chứng để kết luận điều gì và các chuyên gia đã bày tỏ sự thận trọng. Hôm 23/6, chính phủ Ấn Độ cho biết vai trò của đột biến trong Delta Plus trong “khả năng thoát khỏi miễn dịch, mức độ nghiêm trọng của bệnh hoặc tăng khả năng lây truyền, v.v. đang được tiếp tục giám sát”.

“Loại virus này cũng đã được phân lập và nuôi cấy,” Balram Bhargava, Tổng giám đốc Hội đồng Nghiên cứu Y khoa Ấn Độ, cho biết ngày 25/6. “Chúng tôi sẽ có kết quả sau 7-10 ngày về việc liệu vaccine có hoạt động chống lại Delta Plus hay không”.

Hiện tại, các chuyên gia chủ yếu cảnh báo công chúng và các chính phủ nên thận trọng nhưng bình tĩnh.

Ngoài biến thể Beta, không có chủng nào khác mang đột biến K417N “đặc biệt thành công cho đến nay”, ông Balloux nói. “Nó đã được tìm thấy ở một số quốc gia nhưng vẫn duy trì ở tần suất cực kỳ thấp.. Không có bằng chứng cho thấy chủng này đang mở rộng ở bất kỳ quốc gia nào.”.

Chuyên gia Van Kerkhove từ WHO cũng cho biết tổ chức này đang theo dõi Delta Plus để xác định khả năng lây truyền và mức độ nghiêm trọng của nó.

Delta Plus đã được phát hiện ở đâu và lây lan nhanh như thế nào?

Cho đến nay, Delta Plus đã được phát hiện ở 11 quốc gia – nhưng số trường hợp được ghi nhận còn thấp và cần thêm dữ liệu để xác định tốc độ lây lan thực tế.

Ông Jacob John, trưởng khoa Virus học lâm sàng tại Đại học Y khoa Christian của Ấn Độ cho biết: “Theo như tôi được biết, tốc độ lây lan của một biến thể không thể được đo lường bằng tần suất lây lan sớm. Không có thông tin rằng Delta Plus đang lây cho những người đã bị nhiễm trong làn sóng đầu tiên, những người đã được chủng ngừa hoặc những người bị nhiễm trong làn sóng thứ hai. Sự lây lan của Delta Plus phải được theo dõi để nắm rõ hơn”.

Mỹ đã xác nhận số ca nhiễm Delta Plus cao nhất, với 83 ca tính đến ngày 16/6, theo Cơ quan Y tế Công cộng Anh.

Ấn Độ đứng thứ hai với 48 trường hợp. trong đó một phụ nữ 80 tuổi đã tử vong vào ngày 25/6. Các ca nhiễm bắt đầu ở ba tiểu bang. sau đó đã lan rộng ra tổng cộng tám bang.

Anh đã báo cáo 41 trường hợp tính đến ngày 16/6. Theo Cơ quan Y tế Công cộng Anh, một số trường hợp đầu tiên mắc Delta Plus ở Anh là các ca tiếp xúc với những người đã đi hoặc quá cảnh qua Nepal và Thổ Nhĩ Kỳ.

Các nước còn lại ghi nhận ca nhiễm Delta Plus còn có Canada, Nhật Bản, Nepal, Ba Lan, Bồ Đào Nha, Nga, Thụy Sĩ và Thổ Nhĩ Kỳ.