Màu Sắc Lễ Phục Của Các Linh Mục Trong Thánh Lễ Đồng Tế

Giải đáp của Cha Edward McNamara, Dòng Đạo Binh Chúa Kitô, giáo sư phụng vụ tại Đại học Regina Apostolorum (Nữ Vương các Thánh Tông Đồ), Rôma.

Hỏi: Liệu các linh mục đồng tế một Thánh Lễ buộc phải mang lễ phục cùng màu với lễ phục của vị chủ tế không? Có ba ví dụ mà tôi đã nhìn thấy dẫn tôi đến việc đặt ra câu hỏi này. Trong ba ví dụ, các vị đồng tế mang dây stola mà không mang áo lễ. Ví dụ đầu tiên xảy ra tại một Thánh Lễ an táng: vị chủ tế mang lễ phục đen, các vị đồng tế mang dây stola trắng, và tấm đậy chén thánh cũng màu trắng. Ví dụ thứ hai cũng xảy ra tại một Thánh Lễ an táng: vị chủ tế và hai vị đồng tế mặc lễ phục màu trắng; vị đồng tế thứ ba mang dây stola màu tím. Ví dụ thứ ba xảy ra trong thánh lễ chủ nhật Gaudete (Mừng vui lên, Chủ nhật III Mùa Vọng): vị chủ tế mang lễ phục màu hồng; vị đồng tế mang dây stola màu tím. Sự gì thích hợp hơn? Sự gì được cho phép? – T.N., Arlington, Virginia (Mỹ).
Đáp: Đề tài này được nói trong Quy chế tổng quát Sách lễ Rôma (GIRM, bản Việt ngữ do linh mục P.X. Nguyễn Chí Cần, GP Nha Trang, dịch) và trong Huấn thị Bí tích Cứu độ (Redemptionis Sacramentum, bản Việt ngữ của Hội đồng Giám mục Việt Nam).
“Quy chế tổng quát Sách lễ Rôma” nói:
“Số 209. Các vị đồng tế mặc lễ phục nơi phòng thánh hay một nơi khác xứng hợp, như thường mặc khi làm lễ một mình. Tuy nhiên khi có lý do chính đáng, chẳng hạn: đông số đồng tế quá mà thiếu lễ phục, thì các vị đồng tế, luôn luôn trừ vị chủ tế, có thể bỏ áo lễ, chỉ mang dây stola trên áo alba”.
Luật này được nói rõ hơn trong Huấn thị Redemptionis Sacramentum:
“Số 124. Ngoại trừ vị chủ tế phải luôn luôn mặc áo lễ theo màu ấn định, Sách Lễ Rôma cho quyền các linh mục đồng tế trong Thánh Lễ “khỏi mặc áo lễ, mà chỉ mang dây stola trên áo alba”, trước một lý do chính đáng, ví dụ như số các vị đồng tế quá đông và không có đủ lễ phục. Nhưng mà, nếu người ta có thể tiên liệu một trường hợp như thế, phải cố gắng hết sức cho có đủ lễ phục. Ngoại trừ vị chủ tế, các vị đồng tế có thể, khi cần, mặc áo lễ màu trắng nữa. Về phần còn lại, các ngài phải tuân thủ các quy tắc khác của những sách phụng vụ”.
Điều này nói rõ rằng thật là thích hợp hơn khi mọi vị đồng tế mang áo lễ, và nên mang áo lễ màu trắng chứ không theo màu của ngày ấy.
Nếu không có đủ áo lễ màu trắng, thì tôi có thể nói rằng sự thích hợp kế tiếp là các vị đồng tế mang dây stola theo đúng màu của ngày hôm đó. Nếu dây stola cùng màu cũng không đủ cho các vị, các vị nên dùng dây stola màu trắng
Mặc dù quy chế chỉ đề cập đến việc vị chủ tế phải mang áo lễ theo đúng màu của ngày hôm đó, tôi tin rằng một sự kết hợp có trật tự các màu sắc hợp pháp của các vị đồng tế cũng đúng với luật.
Ví dụ, mới đây tôi tham dự một lễ truyền chức linh mục trong Vương cung thánh đường Thánh Phêrô, trong đó màu đỏ là màu sắc của ngày. Vì có hơn 120 vị đồng tế, nên phòng thánh của vương cung thánh đường đáng kính không thể cung cấp áo lễ màu đỏ cho đủ cho dịp này. Do đó, 80 vị đồng tế mang áo lễ màu đỏ, và số các vị đồng tế còn lại mang dây stola màu đỏ.
Để duy trì sự trang nghiêm, các linh mục mang đúng lễ phục cần được xếp đứng gần bàn thờ nhất, trong khi các vị khác được bố trí đứng ở một nơi khác thích hợp.
Sự sắp xếp cơ bản này cũng có thể được áp dụng trên một quy mô nhỏ hơn. Ví dụ, nếu một giáo xứ có bốn hoặc năm bộ lễ phục phù hợp, ngoài áo lễ của vị chủ tế, chúng có thể được sử dụng bởi các linh mục đứng gần nhất bàn thờ trong phần Kinh Nguyện Thánh Thể.
Việc sử dụng các lễ phục phù hợp cho các vị đồng tế, và không là lễ phục cùng màu, không phải là một yêu cầu nghiêm ngặt của luật, nhưng rõ ràng là thích hợp hơn cho trật tự chung và sự trang nghiêm của thánh lễ.
Nếu các vị đồng tế phải mang dây stola, thì tôi nghĩ tốt nhất nên sử dụng một màu duy nhất. Ví dụ thứ hai được cung cấp bởi độc giả của chúng tôi về một thánh lễ an táng, trong đó vị chủ tế mặc áo lễ màu trắng, còn một vị đồng tế mang dây stola tím, minh họa cho trường hợp tương phản màu sắc không cần thiết. Sẽ là thích hợp hơn nếu các vị đều mang màu trắng. Các ví dụ khác của việc vị chủ tế mang áo lễ đen hoặc hồng, trong khi các vị đồng tế mang dây stola thích hợp, là phù hợp với qui tắc phụng vụ.
 
Cuối cùng, sẽ là hữu ích khi nhắc lại các quy tắc bao quát cho việc sử dụng màu sắc phụng vụ được diễn tả bởi “Quy chế tổng quát Sách lễ Rôma”:
“Số 345. Các màu sắc khác nhau của phẩm phục nhằm diễn tả cách hữu hiệu và ra bên ngoài khi thì đặc tính của các mầu nhiệm đức tin được cử hành, khi thì ý nghĩa của đời sống Kitô giáo, theo diễn tiến của năm phụng vụ”.
“Số 346. Về màu sắc của phẩm phục thánh, nên giữ thói quen truyền thống sau đây:
a. Màu trắng được dùng trong Thần vụ và Thánh Lễ mùa Phục Sinh và mùa Giáng Sinh, trong các lễ kính Chúa, ngoại trừ cuộc Thương Khó của Người, các lễ kính Ðức Trinh Nữ Maria, các Thiên Thần, các Thánh không tử đạo, lễ trọng kính Các Thánh (1-11), kính Gioan Tẩy Giả (24-6), các lễ kính thánh Gioan Thánh sử (27-12), Ngai Toà Phêrô (22-2), thánh Phaolô trở lại (25-1).
b. Màu đỏ được dùng trong Chủ Nhật Thương Khó và thứ Sáu Tuần Thánh, Chủ Nhật Hiện Xuống, các cử hành cuộc Thương Khó của Chúa, lễ các Tông Ðồ và Thánh Sử, và lễ các Thánh Tử Ðạo.
c. Màu xanh dùng trong Thần vụ và Thánh Lễ mùa “Thường Niên”.
d. Màu tím dùng trong mùa Vọng và mùa Chay. Có thể dùng trong các nghi thức phụng vụ và Thánh Lễ cầu cho người qua đời.
e. Màu đen có thể dùng trong lễ cầu cho người qua đời, ở đâu có thói quen này.
f. Màu hồng có thể dùng trong Chủ Nhật Gaudéte (Chủ nhật III Mùa Vọng) và Laetare (Chủ nhật IV Mùa Chay), ở đâu có thói quen này.
g.Vào các ngày lễ trọng hơn, nghĩa là quý báu hơn, áo lễ có thể được sử dụng theo màu không đúng màu của ngày hôm đó.
h. Áo lễ màu vàng quý hoặc màu bạc có thể được sử dụng vào các dịp lễ long trọng ở các giáo phận của Mỹ”.
“Số 347. Trong các lễ nghi thức, dùng màu riêng của lễ, hay màu trắng hay màu lễ hội; còn các lễ tùy nhu cầu thì dùng màu của ngày hôm đó hay màu của mùa hay màu tím, nếu có tính cách thống hối (x. các số 31, 33, 38); các lễ tùy ý thì dùng màu thích hợp với lễ cử hành, hay màu của ngày hôm đó hoặc màu của mùa”.
Huấn thị Redemptionis Sacramentum, số 127, cung cấp một giải thích chính thức cho số 346g trong Quy chế tổng quát Sách lễ Rôma:
“Số 127. Trong các sách phụng vụ, có một năng quyền đặc biệt được ban để, trong những ngày thật trọng thể, sử dụng các phục phụng vụ dành cho các ngày lễ và đặc biệt đẹp, dù chúng không đúng màu sắc của ngày lễ hôm đó. Tuy nhiên, quyền này, liên quan một cách đặc thù đến các lễ phục phụng vụ rất cổ xưa, nhằm bảo toàn di sản của Giáo Hội, lại bị nới rộng một cách quá đáng đến những đổi mới; do đó, bỏ qua cách làm truyền thống, người ta chấp nhận những hình dáng và màu sắc, căn cứ trên những tiêu chuẩn chủ quan, và như thế là làm yếu đi ý nghĩa của một quy tắc, hại cho truyền thống. Những ngày lễ, các phẩm phục thánh màu vàng hay bạc có thể thay thế, tuỳ lúc, các màu sắc phụng vụ khác nhau, trừ ra màu tím và màu đen”. (Zenit.org 3-7-2012)

Nguyễn Trọng Đa dịch/Conggiao.vn