(Bài viết từ 7 năm về trước, xin được chia sẻ lại)
22 tuổi thì chồng mất, từ đó bà lặng lẽ hy sinh, một mình dành hết tình thương vào hai người con nhỏ, hoa trái tình yêu của ông bà sau sáu năm hạnh phúc. Người vợ, người mẹ tảo tần này là bà cố Têrêsa Tạ Thị Ngọt, thân mẫu của Đức cha Phụ tá GP Xuân Lộc Gioan Đỗ Văn Ngân.
Dừng xe ở nhà thờ Kim Thượng – GP Xuân Lộc, chúng tôi hỏi thăm một người dân gia đình Ðức cha Phụ tá ở đâu. Anh chỉ tận tình và nhớ rõ vanh vách như… nhà mình vậy. Bởi từ ngày cha Gioan Ngân được tấn phong giám mục, ngôi nhà nằm trong con hẻm nhỏ, cách nhà thờ chưa đến cây số, lại càng trở nên thân thương, gần gũi…
Bà cố và Đức cha Gioan trong ngày lễ tấn phong GIám mục (ảnh: Đình Quý)
Gánh gồng từ thuở đôi mươi
Nhà trưa vắng, tôi ngồi bên thềm thưa chuyện với bà cố. Mái tóc bạc với trí tuệ rất minh mẫn, bà cố say sưa kể lại cho chúng tôi nghe về những ngày tuổi trẻ, ngày di cư từ bắc vào nam, quãng thời gian các con còn nhỏ, ở đó có cả niềm vui, nỗi buồn xen lẫn.
Bà sinh năm 1930 tại giáo xứ Cách Tâm – GP Phát Diệm, và lập gia đình rất sớm, lúc 17 tuổi. Hai vợ chồng là người cùng làng và bằng tuổi nhau. Như truyền thống ngày trước “cha mẹ đặt đâu con ngồi đấy”, họ nên vợ thành chồng từ mai mối của hai bên cha mẹ và những người quen thân. Bà kể: “Ngày đó, nhà bên chồng có nhiều vườn, mỗi lần ông bà có quả đu đủ, bầu bí thường mang sang nhà tôi biếu, lâu riết thành quen.
Thấy hai con đồng tuổi, đều đã trưởng thành thì người lớn mới mai mối, vừa để đôi trẻ yên bề gia thất, vừa để cha mẹ bớt phải lo lắng”. Năm 1950, người vợ sinh con trai đầu lòng, đặt tên Ðỗ Văn Phát.
Ba năm sau, ngày 7.6.1953, người con thứ Ðỗ Văn Ngân chào đời. Lúc con trẻ mới chưa đầy ba tháng tuổi thì tai ương ập đến : cha cậu đột ngột qua đời. Vậy là cậu lớn lên mà chưa từng một lần được gặp mặt cha.Năm 1954, ba mẹ con dìu dắt nhau vào Nam và định cư tại vùng đất Gia Kiệm – Ðồng Nai. Tại đây, người mẹ xoay sở đủ nghề nuôi hai con ăn học. “Ngày đó khó khăn, một mình nuôi hai con cũng cực lắm chứ.
Cực nhưng mà vui khi thấy các con khôn lớn từng ngày”, bà cố trả lời đơn sơ khi nghe chúng tôi hỏi về những vất vả ngày đầu. Dầu vậy nhưng mỗi khi bán đi bầy heo, thu hoạch vụ mùa, có đồng ra đồng vào, người mẹ đạo đức lại dành một phần âm thầm mang giúp chủng viện hay xứ đạo vùng xa, coi như một cách làm tông đồ và góp phần truyền giáo qua chia sẻ với tha nhân.
Có lẽ cũng chính từ đó mà tinh thần phục vụ, dấn thân lớn dần lên trong tâm hồn hai người con thơ.
Thương người mẹ trẻ một mình nuôi hai con nhỏ, nhiều người trong xóm mai mối để bà đi thêm bước nữa, có người đỡ đần sớm hôm. Tuy nhiên, bà chỉ cười trừ.
Ðôi vai đã quen mỏi nên niềm vui giờ đã gởi trọn nơi các con, nhất là mỗi ngày ngồi nhìn chúng đọc kinh, đi nhà thờ trong tâm tình yêu mến Chúa, mọi cực nhọc trong bà như tan đi. Vừa làm mẹ, vừa làm cha, người phụ nữ dành hết tình thương vào cho hai con.
Chính Chúa kêu mời…
Năm lên 10, người con thứ quyết định dự thi vào Tiểu Chủng viện Thánh Giuse Sài Gòn, để rồi hôm nay Giáo hội Công giáo Việt Nam có một Ðức Giám mục Gioan Ðỗ Văn Ngân.
Bà cố hiện đang sống cùng người con cả trong căn nhà tại xã Gia Kiệm, huyện Thống Nhất, Ðồng Nai… Trong số 7 người cháu của bà cũng có một người chọn đường ơn gọi là nữ tu Ðỗ Vũ Thu Vân, dòng Salêdiêng Don Bosco nữ.
Hàng xóm láng giềng đều rất quý mến bà cố, và mọi người xem bà như tấm gương để nuôi dạy con cái.
Nói về đường ơn gọi của con, tới nay người mẹ vẫn luôn tâm niệm do “chính Chúa kêu mời”. “Hồi đó gia đình đâu chú tâm hướng con đi tu, nhưng đổi lại thằng bé từ nhỏ đã rất siêng đi lễ, mỗi lần đi sinh hoạt giáo xứ tôi cũng hay dẫn con theo, có cái chiếu manh cứ để con ngồi đó, vậy mà đức mến được con nuôi dưỡng dần.
Kỳ thi năm đó, tôi có nghe các cha coi thi kể lại, mỗi lần thi xong, Ngân không chịu ra sinh hoạt với các bạn, các cha hỏi thì được trả lời là do con nhớ mẹ con quá”, bà vừa cười vừa xúc động chảy nước mắt nhớ lại. Kỳ thi năm sau, ngài thi đậu và chính thức bước chân vào Chủng viện.
Bà cố bảo ngày con vào Tiểu Chủng viện vừa là ngày vui nhất nhưng cũng là ngày buồn nhất trong đời. Ðó là niềm hạnh phúc vì đứa con cách đây vài năm vẫn còn nhõng nhẽo thì nay đã khôn lớn, có thể tự đi trên đôi chân của mình mà không cần mẹ dìu dắt, đặc biệt con chọn cho mình con đường mà cả gia đình hằng mong ước.
Nhưng cũng kể từ đây, người mẹ nhiều đêm giấc ngủ không tròn vì thương và nhớ người con út bé nhỏ mới hơn 10 tuổi, vốn là niềm vui và gia sản đời bà, đồng thời lo lắng khi xa mẹ không biết con có tự chăm sóc, biết tự giặt giũ không, và mỗi khi nhớ mẹ thì có còn khóc dấu như năm thi vừa rồi không ?…
Ðể thỏa nỗi nhớ, một tuần hai lần, người mẹ bắt xe đi quãng đường trên 70 cây số xuống Sài Gòn thăm con, hành trang mang theo là đùm đề trái cây sau vườn nhà, cùng đồ ăn ngon được nấu nướng chăm chút.Tình cảm và sự hy sinh của mẹ thấm nhuần vào trong các con, để mỗi người lớn lên trong yêu thương và vững bước trên con đường đã chọn. Ngày lễ tấn phong giám mục mới đây, trong lời cảm ơn, Ðức cha Gioan Ðỗ Văn Ngân đã không quên nhắc đến người mẹ già: “Con xin phép cho con được thưa một lời, nhưng mang trọn một đời, lòng thương mến lên người mẹ góa bụa của con và lên người bố mà khi chào đời đến nay con không được biết mặt. Bố con đã đi xa khi con được ba tháng và mẹ con vẫn một mình, ở vậy lúc mới 22 tuổi.
Trải qua nhiều gian nan, một tay thì đầy, hai tay thì vơi, nhờ ơn Chúa chăm sóc chúng con và đàn con cháu. Xin Chúa ban phúc trường sinh cho bố và phúc lành cho mẹ, hôm nay và mãi mãi”. Trong lời nói của Ðức cha, đâu đó đọng lại chút nghẹn ngào. Còn ở góc bên dưới cung thánh, người mẹ ngồi lặng lẽ lấy tay lau đi những giọt nước mắt. Hình ảnh đó đã khiến nhiều người tham dự thánh lễ xúc động, cùng cảm nghiệm rõ hơn về tình mẫu tử thiêng liêng tuyệt vời.
Giờ xấp xỉ tuổi 90, bà cố nói không ai hạnh phúc bằng mình, về già được vui vầy bên 7 người cháu và 9 người chắt. Và trong hai con trai thì một người Chúa chọn làm giám mục chăn dắt đoàn chiên của Ngài.
Càng vui hơn vì khoảng ba năm nay, từ ngày còn làm Phó Giám đốc Ðại Chủng viện Thánh Giuse Xuân Lộc, mỗi trưa Chúa nhật nếu không bận rộn công việc, Ðức cha lại về ăn bữa cơm trưa với mẹ mình. “Ðặc biệt ở tuổi này Chúa còn ban cho mình sức khỏe, trí tuệ minh mẫn. Tạ ơn Chúa”, bà cố cười tươi.
